"Czerwony rower" - Antonina Kozłowska

Podróż do czasów młodości, pierwszych przyjaźni, miłości, przygód, muzycznych fascynacji. Historia czterech dziewczyn została opowiedziana z dwóch perspektyw: z perspektywy nastolatek i dojrzałych już kobiet, które na nowo interpretują pewne fakty i wydarzenia sprzed dwudziestu lat. Po latach pozornie niewinne i beztroskie chwile wyglądają już inaczej, a na pewno nie można o nich powiedzieć, że były najlepszym okresem życia, zwłaszcza kiedy powraca nierozwiązana sprawa sprzed lat, która na nowo obciąża sumienie.

W latach osiemdziesiątych Leśne, niegdyś podwarszawska wioska, teraz peryferyjna część stolicy, zachowało swój prowincjonalny charakter. To w nim dojrzewała grupa szkolnych koleżanek na czele z piękną i przebojową Beatą, która bez skrępowania wprowadzała resztę w świat dorosłych. Pozostałe przyjaciółki zawsze pozostawały w tyle, zawsze jej zazdrościły urody, figury, powodzenia u płci przeciwnej, pewności siebie. Nie wiedziały, że niezależność i swoboda obyczajowa koleżanki jest tylko przykrywką zasłaniającą prawdziwe kompleksy dziewczyny, która wychowuje się bez ojca, z matką alkoholiczką, ze świadomością, że pojawiła się na świecie jako zbędny balast i miała zostać usunięta jeszcze w łonie matki.

Pozostałe dziewczyny z grupy mogą Beacie tylko zazdrościć. Pyzata Karolina z króliczymi zębami, otyła Gośka i wyjątkowo brzydka, przesadnie chuda Aneta wiedzą, że nie mogą dorównać koleżance, ale przyjaźnią się z nią, bo w jakimś sensie ona ich fascynuje, jest urzeczywistnieniem ich marzeń, a przy tym dzięki niej mogą się zbliżyć do męskiego grona, które zawsze kręci się wokół tej najpiękniejszej.

Po latach w Leśnym pozostała jedna z koleżanek, Gośka, która na wzór swojej matki stworzyła pełen miłości i ciepła dom dla swojego męża i dzieci. Beata mieszka w luksusowej rezydencji pod Warszawą, wychowuje swojego długo wyczekiwanego syna i, jako żona biznesmena, pławi się w luksusach. Karolina, której w czasach PRL-u nigdy niczego nie brakowało dzięki ojcu, kapitanowi MO, dziś jest dziennikarką, chociaż to określenie jest zbyt szumne wobec problematyki, którą porusza w kolorowych pisemkach. To do niej zwraca się duch z przeszłości – siostra zmarłej Anety, która po latach żąda rozliczenia się w artykule z wypadku mającego miejsce przed laty. Kobieta obarcza winą za samobójstwo siostry właśnie jej koleżanki, domaga się więc wyjaśnień. Karolina postanawia powrócić do Leśnego i dowiedzieć się prawdy o tym, o czym przez lata chciała z przyjaciółkami zapomnieć. Żmudne poszukiwania, studiowanie zapisków w pamiętniku Anety, poszukiwanie szkolnego kolegi, w którym kochały się absolutnie wszystkie dziewczyny ze szkoły, nie przybliżają jej do prawdy. Przełom następuje w dniu urodzin Gośki, której opowieść rzuca nowe światło na sprawę i pozwala w jakimś stopniu uspokoić sumienie, które jednak nigdy nie będzie do końca czyste. Tajemnica zostaje wyjaśniona, tylko czy jej poznanie oczyści pamięć ze złych wspomnień? Wydaje się, że nie. Karolina przyzna sama przed sobą, że lata dorastania, mimo że kojarzące się z beztroską, są bardzo trudnym czasem, z którym niejeden nastolatek nie umie sobie poradzić. Co zrobić, by jej córka, która obecnie wkroczyła w ten trudny wiek buntu, nie zmarnowała sobie życia? Jak dotrzeć do dziecka, któremu wydaje się, że jest już dorosłe?

Leśne obecnie nie przypomina miejsca, w którym wychowywały się dziewczyny. Nie ma już sklepiku, w którym po szkole kupowało się lody, jest za to McDonald’s, domy zostały odnowione, a stare zburzone, na polu po pegeerze powstało nowoczesne osiedle, autobus podmiejski zamieniono na warszawski pośpieszny, zbudowano kładkę nad dwupasmową szosą, dom Gośki nie przypomina dawnego, pokój Kamila stoi pusty. Pozostały jedynie wspomnienia.

Książka jest pełną ciepła opowieścią o trudnych czasach dorastania w latach 80. Ukazuje skomplikowane relacje między szkolnymi przyjaciółkami, między nimi i ich chłopakami, pokazuje trudną drogę dojrzewania naznaczoną wieloma małymi dramatami i upokorzeniami. Powieść opisuje nieudolną próbę wyrażenia siebie przez dorastających ludzi, opisuje poszukiwania, którym zawsze towarzyszą wzloty i upadki. Dotyka także trudnego tematu odmienności w społeczeństwie nietolerującym żadnych wypaczeń natury psychicznej, moralnej czy seksualnej. Książka przystępnie napisana i ciekawa, zdecydowanie godna polecenia.